සතර පරමාර්ථ ධර්ම
- බුදුරජාණන් වහන්සේගේ දේශනා,
1. සම්මුති දේශනා
2. පරමාර්ථ දේශනා
වශයෙන් කොටස් දෙකකට ඛෙදා දැක්විය හැකිය. Continue reading “10 ශ්‍රේණිය, අභිධර්මය 10 පාඩම”
නිබ්බාන ධාතු දෙක
- නිවනේ අවස්ථා දෙකකි,
1. සඋපාධිසේස නිබ්බාන ධාතු
2. අනුපාධිසේස නිබ්බාන ධාතු
නිවන IV
- අර්හත් ආර්ය ශ්‍රාවකයා
- අනාගාමි වූ පුද්ගලයා
1. රූපරාග
2. අරූපරාග
3. මාන
4. උද්ධච්ච
5. අවිජ්ජා
යන උද්ධම්භාගිය සංයෝජන පහ සම්පූර්ණයෙන් දුරු කිරීමෙන් රහත් වේ. Continue reading “10 ශ්‍රේණිය ,අභිධර්මය 8 පාඩම”
නිවන II , III
- සකදාගාමී ආර්ය ශ්‍රාවකයා
- සෝවාන් වූ පුද්ගලයා,
1. කාමරාග
2. පටිඝ
යන සංයෝජන ධර්ම දෙක තුනී කිරීමෙන් සකදාගාමී වේ.
Continue reading “10 ශ්‍රේණිය, අභිධර්මය 7 පාඩම”
නිවන I
- සෝවාන් ආර්ය ශ්‍රාවකයා
- නිවන් ලබන මාර්ගය ආර්ය අෂඨාංගික මාර්ගය යි. සෝත යනු අරි අට මගට තවත් නමකි.
පුනර්භවය
- විඤ්ඤාණය(සිත)
- බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් කර්මය කෙතකටත්, විඤ්ඤාණය (සිත) බීජයකටත්, තණ්හාව ජලයටත් උපමා කොට පුනර්භවය පැහැදිලි කළ සේක.
සිත් වැල් (චිත්ත වීථී)
- චක්ඛුද්වාරික චිත්ත වීථීයක්
- චක්ඛු ආදී ඉන්ද්‍රියකට (ද්වාරයකට) රූප ආදී අරමුණක් ලැබුණු විට චිත්ත හෙවත් සිත් පහළ වීම සිදුවේ.
සිතේ ගති III
- ශෝබන චෛතසික (25)
- කුසල සිත් සමග පමණක් යෙදෙන චෛතසික ශෝබන චෛතසික නම් වේ.
සිතේ ගති II
- අකුසල චෛතසික (14)
- අකුසල සිත් සමග පමණක් යෙදෙන චෛතසික අකුසල චෛතසික නම් වේ.
සිතේ ගති – I
- චෛතසික (52)
- සිතෙහි හටගන්නා සිතුවිලි චෛතසික නම් වේ.
- ආඛ්‍යාත හෙවත් ක්‍රියා පද
- ක්‍රියා මූලය හෙවත් ධාතුවක අගට, යම්කිසි ආඛ්‍යාත ප්‍රත්‍යයක් එකතු වීමෙන් ක්‍රියා පදයක් සෑදෙයි.
- විශේෂණ පද
- නාම විශේෂණ යනු, නාමයක යම් ගුණයක් හෝ විශේෂත්වයක් ප්‍රකාශ කරන පදයි.
1. නාම විශේෂණ පද
- උපසර්ග
- පාලි භාෂාවේ උපසර්ග පද 20කි.
ඒවා නම්,
අති, අධි, අනු, අභි, අප, අපි, අව, ආ, උ, උප, දු, නී, නි, ප, පරා, පරි, පති, වි, සං, සු
- කිතක (කෘදන්ත)
- ධාතුවක් අගට ප්‍රත්‍යයක් එකතු කොට සාදාගනු ලබන්නේ කිතකය. කිතක කෘදන්ත පද නමින්ද හැඳින්වේ.
- තද්ධිත
- තද්ධිත යනු, විශේෂ අර්ථයක් ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා නාමයකට පසුව ප්‍රත්‍ය යොදා සාදන පද ය.
- සමාස
- සමාස යනු, පදයන්ගේ කෙටි කිරීමයි. එකිනෙකට සම්බන්ධ අර්ථයක් ඇති පද 2 ක් හෝ කිහිපයක් එක් කොට එක පදයක් සේ ගැලපීම සමාසයි.
- සන්ධි
- සන්ධි යනු, භාෂාවක වෙන් වූ පද දෙකක පෙර සහ පසු අකුරු සුදුසු අයුරින් සම්බන්ධ කිරීමයි.
- නාම
- නාම යනු, විභක්ති රහිත ශබ්ද සමූහයකි. නාම, විභක්ති ගත් විට නාම පද බවට පත් වෙයි. Continue reading “10 ශ්‍රේණිය, පාලි 2 පාඩම”
දුටුගැමුණු රජු
දුටුගැමුණු රජු කාවන්තිස්ස රජුගේ වැඩිමහල් පුතුය. ඔහුගේ මව විහාරමහාදේවියයි. සහෝදරයා සද්ධාතිස්ස නම් ය. ළමා කාලයේ ඒ වැඩිමහල් පුතා ගාමිණී යැයි නම් විය. Continue reading “10 ශ්‍රේනිය, පාලි 1 පාඩම”
- බුදුරජාණන් වහන්සේ අග්ගික භාරද්වාජ බ්‍රාහ්මණයා අරඹයා වසලයා සහ වසලකරන ධර්ම හෙවත් පුද්ගලයා පහත් තත්වයට පත්කරන ධර්ම පිළිබඳව පහදමින් වසල සූත්‍රය හෙවත් අග්ගික භාරද්වාජ සූත්‍රය දේශනා කොට වදාළේය.
සටහන:-
මෙම පාඩමෙහි ඇතුලත් සියලූම ගාථා හා ඒවායේ තේරුම් කටපාඩම් කරගැනීමට දරුවාට උපදෙස් දෙන්න.
1. අසාරෙ සාරමතිනො
අසාර – නිසරු, හර නැති
සාර – සරු
මති – අදහස
සාරමතිනො – සරු අදහසින් (සරු ලෙසින්)
Continue reading “10 ශ්‍රේණිය, 47 පාඩම, ධම්මපදයෙන් බිඳක්”
- ලංකාව, ඉන්දියාව වැනි ඉංග්‍රීසි යටත් විජිතයන්හි සේවය කළ ඉංග්‍රීසි උගතුන් මගින් ථෙරවාද බුදුසමය යුරෝපීය රටවලට ව්‍යාප්ත විය.
Continue reading “10 ශ්‍රේණිය, 46 පාඩම, අපරදිග රටවල ථෙරවාදී බුදුසමය”
- ථෙරවාද හා මහායාන වශයෙන් මූලික බෞද්ධ නිකාය දෙකකි.
Continue reading “10 ශ්‍රේණිය, 45 පාඩම, පෙරදිග ථෙරවාදී බෞද්ධ රටවල්”
- 1. සඳකඩ පහණ
- “සඳකඩ පහණ” එනමින් හඳුන්වන්නේ සඳෙන් අඩක් බඳු ගල යන අර්ථයෙනි.
Continue reading “10 ශ්‍රේණිය, 44 පාඩම, සඳකඩ පහණ හා එය ආශ්‍රිත කලා නිර්මාණ”
- පුරාණයේ බෞද්ධ විහාර බිතු සිතුවමින් අලංකාර කිරීමේ අරමුණු වූයේ,
1. වන්දනා කරුවන් තුල තෙරුවන් කෙරෙහි ශ්‍රද්ධාව ජනිත කරවීමත් Continue reading “10 ශ්‍රේණිය, 43 පාඩම, බෞද්ධ චිත්‍ර කලාව”
දහම් පාසැල 
නවතම ප්‍රතිචාර